«Σκορπιός είναι για σένα. Παμ!» αυτή είναι η ατάκα-τσίχλα, που έχει κολλήσει στο μυαλό χιλιάδων τον τελευταίο μήνα, από όταν το Scorpios Music Bar έγινε το πιο viral μαγαζί της Αθήνας. Από τη στιγμή που είδα το δημοφιλές Tiktok βίντεο, στο οποίο οι εργαζόμενες διαφημίζουν τη νέα επιχείρηση στην Καλλιθέα, κάτι με κέρδισε σε αυτό το μαγαζί, χωρίς να μπορώ να εντοπίσω ακριβώς το συστατικό της επιτυχίας του. Σίγουρα, είχε κάτι το αυθεντικό και, κατά τη γνώμη μου, τα αυθεντικά πράγματα κρύβουν μια αθωότητα. Ναι, ένα μπαρ γνωριμιών μου έβγαζε αθωότητα, όσο ειρωνικό κι αν ακούγεται αυτό.
Τι είναι όμως αυτό που έκανε το Scorpios Music Bar τόσο viral; Από τη μία, καταλαβαίνω ότι οι ξενικές προφορές «πουλάνε» και συχνά θεωρούνται αρκετά αστείες. Ως κόρη μεταναστών που μεγάλωσε με σπαστά Ελληνικά στο σπίτι, το χιούμορ αυτό με κάνει να νιώθω αρκετά άβολα, ειδικά όταν καταλήγει να διασκεδάζει όχι της ίδιες τις μειονότητες, αλλά τους γηγενείς. Δε θεωρώ ότι το να γελάσεις με τα σπαστά ελληνικά του άλλου είναι, σώνει και ντε, ηθικά κατακριτέο, απλά όταν τυγχάνει να το παρατηρώ, είμαι αρκετά καχύποπτη ως προς το κοινό που γελά με αυτό. Παρόλα αυτά, το να ρίξουμε το virality του Scorpios αποκλειστικά στα σπαστά ελληνικά του βίντεο, θα ήταν αρκετά απλουστευτικό. Αν δεν είναι αυτό, λοιπόν, τότε σε τι οφείλει την ξαφνική του επιτυχία αυτό το μαγαζί που μέσα σε λίγα 24ωρα έγινε talk of the town;
Ένα βράδυ μετά τη δουλειά πήγα για έναν ποτό στο Scorpios. Όπως στεκόμουν μπροστά στην είσοδο, δεν μπορούσα να έχω ξεκάθαρη εικόνα για το τι συμβαίνει μέσα. Πριν μπεις στο μπαρ, υπάρχει ένας μικρός χώρος για τους καπνιστές, ενώ μία πιο σκούρα τζαμαρία διατηρεί το μυστήριο του εσωτερικού χώρου/κόσμου του Scorpios. Στάθηκα άλλα λίγα δευτερόλεπτα έξω από το μαγαζί, μέχρι να πάρω το θάρρος να μπω. Πέραν της αμηχανίας μου, όμως, υπήρχε άλλος ένας λόγος που με έκανε να παρατείνω την είσοδο μου στο μαγαζί. Μόλις ανοίξω την πόρτα, η απορία μου σχετικά με το τι είναι ο «Scorpios», θα λυθεί. Θα πάρω την απάντησή μου». Όσο η πόρτα παραμένει κλειστή, το Scorpios Music Bar μπορεί να είναι ό,τι θέλω εγώ να είναι: ένα άνδρο του ηδονισμού ή ένα τυχαίο κωλόμπαρο.
22:30 στο Scorpios
Σπρώχνοντας την πόρτα της εισόδου, το πρώτο άτομο που συναντώ στον προθάλαμο είναι ο πορτιέρης. Πώς περιμένετε να είναι ένας πορτιέρης σε ένα τέτοιο μαγαζί; Σας δίνω μερικά δευτερόλεπτα να τον φανταστείτε. Δεν ξέρω για σας, πάντως η προκατειλημμένη εικόνα που είχα για έναν άντρα σε τέτοιο πόστο, καθόλου δεν ταίριαζε με τον χαμογελαστό νεαρό που συνάντησα. Ευγενικός και ευδιάθετος μας καλωσόρισε μέσα. Έβγαζε μια αύρα λαϊκού παιδιού, που δεν έχει αφήσει τη νύχτα να περάσει από πάνω του σαν μπουλντόζα.
Ο πορτιέρης του Scorpios Music Bar μας καλωσορίζει κατά την είσοδό μας στο μαγαζί και μας εύχεται «καλή διασκέδαση». | Φωτό: Νίκος Κόκκας
Ρίχνοντας μια ματιά στον χώρο, διέκρινα ότι ήταν αρκετά μικρότερος από όσο φανταζόμουν: κόσμος είχε κάτσει ήδη στην μπάρα, αλλά το μαγαζί δεν είχε γεμίσει ακόμα. Η μουσική ήταν σχετικά χαμηλή, τόσο που μπορούσες να ακούσεις τη βαβούρα των θαμώνων και τα ποτήρια τους να ακουμπούν την ξύλινη μπάρα. Με τα μάτια μου προσπάθησα να βρω την Μαρία, τη διευθύντρια και συνιδιοκτήτρια του Scorpios, με την οποία είχαμε μιλήσει τηλεφωνικά για να την ενημερώσω για την επίσκεψή μου. Την βρήκα στο ταμείο πίσω από το μπαρ. Μιλήσαμε για λίγο και μου γνώρισε την Κλεοπάτρα «με το ωραίο χαμόγελο». Από όλες τις εργαζόμενες στο μπαρ, ήταν οι μόνες που ήταν θετικές στο να καταγράψουμε τη συνομιλία μας, πράγμα απόλυτα σεβαστό κι αναμενόμενο. Όπως μου είπαν, οι δύο γυναίκες είναι φίλες εδώ και δεκαετίες κι έτσι, γνωρίζουν και εμπιστεύονται η μία την άλλη απόλυτα. Ανταλλάξαμε κουβέντες και φιλοφρονήσεις και με τις υπόλοιπες κοπέλες του μπαρ: άλλες ήταν ελεύθερες, άλλες παντρεμένες, οι περισσότερες δουλεύουν νύχτα εδώ και χρόνια κι άλλες κάνουν εντελώς διαφορετικά επαγγέλματα την ημέρα (π.χ. εκπαιδευτικοί). Σκεφτείτε τον Κλαρκ Κεντ και τον Σούπερμαν, αλλά με διχτυωτό καλσόν.
Η Μαρία, η διευθύντρια και συνιδιοκτήτρια του Scorpios, λίγο πριν ανεβάσει το επόμενο viral video στο TikTok. | Φωτό: Νίκος Κόκκας
Καθίσαμε να μιλήσουμε στο χώρο των καπνιστών, που είχε περισσότερη ησυχία. Από την αρχή της κουβέντας είναι εμφανές ότι η Μαρία έχει τον δικό της τρόπο να θέτει τα όριά της, κάτι που υποθέτω ότι στο μαθαίνει καλά η νύχτα. Όταν την είχα πρωτοπάρει τηλέφωνο να της πω για το ρεπορτάζ, ήταν το ίδιο λακωνική και ευγενικά αυστηρή: «Οκ, ας το κάνουμε. Να είσαι εδώ 22:30 ακριβώς. Όχι νωρίτερα, όχι αργότερα». Αυτήν την στάση μου την επιβεβαίωσε και στη συζήτησή μας, όταν την ρώτησα αν ποτέ κάποιος πελάτης έχει γίνει (παρ)ενοχλητικός μαζί της. «Όχι, δεν έχει φτάσει κανείς σε τέτοιο σημείο ούτε με μένα ούτε με τις εργαζόμενες. Ξέρω να βάζω τα όριά μου, ξέρω ποιες συμπεριφορές αποδέχομαι και ποιες όχι. Αυτό είναι κάτι που δε γίνεται να μην το μάθεις όταν δουλεύεις τόσα χρόνια σε μπαρ. Δε θα αντέξεις αλλιώς τη νύχτα». Η Μαρία μου εξηγεί ότι το μπαρ άνοιξε μόλις 3 μήνες πριν κι ακόμα και η ίδια είναι σοκαρισμένη με την ξαφνική επιτυχία του. «Δουλεύοντας χρόνια σε μπαρ, αυτό που ήθελα ήταν να ανοίξω έναν χώρο, ακριβώς όπως τον είχα στο μυαλό μου, αυτό που εγώ θεωρούσα ιδανικό μπαράκι. Όταν, λοιπόν, ο σημερινός συνιδιοκτήτης μου έκανε την πρόταση να ανοίξουμε μαζί το μαγαζί είπα αμέσως «ναι». Και μπορώ, χωρίς καμία υπερβολή, να πω ότι το αποτέλεσμα είναι ακριβώς αυτό που ήθελα».
Το Scorpios έχει στηθεί με γνώμονα το ανδρικό βλέμμα (male gaze). Αυτό δεν είναι κριτική, αλλά γεγονός. Ταΐζει την αντρική φαντασίωση. | Φωτό: Νίκος Κόκκας
Ποιος βρίσκεται πίσω από το virality του Scorpios
Όταν τη ρώτησα ποιού ήταν η ιδέα του πρώτου βίντεο, μου είπε χαμογελώντας ότι ήταν δική της. «Εγώ είχα την ιδέα αλλά χρειαζόμουν κάποιο άτομο να με βοηθήσει με τη βιντεοσκόπηση και τη διαχείριση των social media. Υπάρχει ένα παιδί που μας βοηθάει σε αυτό», μου λέει. Και εκείνη τη στιγμή «το παιδί» βγαίνει από το χώρο του μπαρ και μας πλησιάζει. «Συγγνώμη που διακόπτω. Μαρία, πρέπει να τραβήξουμε ένα βίντεο. Ένα παιδί έχει γενέθλια και οι φίλοι του θέλουν να του ευχηθείς χρόνια πολλά».
Η Μαρία φεύγει για λίγο από το τραπέζι και μένω με την Κλεοπάτρα, η οποία με ενημερώνει ότι το πρώτο βίντεο-παρουσίαση του Σκορπιού δεν έγινε viral κατευθείαν. Μια-δυο μέρες μετά το πρώτο ποστ, ο αλγόριθμος του Tiktok το «τσίμπησε», κόσμος άρχισε να σχολιάζει και να μοιράζεται το βίντεο, αργότερα ο αρχικός ήχος έγινε trend με πολλούς χρήστες (μεταξύ των οποίων επιχειρηματίες και celebrities) να κάνουν τα δικά τους βίντεο, είτε για να συμμετέχουν κι αυτοί στην πλάκα είτε για να διαφημίσουν τα δικά τους brands. Και τα υπόλοιπα είναι ιστορία. Το virality του λογαριασμού τους στο Tiktok δεν μεταφράζεται μόνο σε followers και views αλλά και σε πραγματικούς πελάτες. Μέσα σε 5-10 λεπτά είδα το μπαρ να γεμίζει με κόσμο, όσο εμείς μιλούσαμε.
Παρέες νεαρών, οι περισσότεροι φοιτητές, συρρέουν στο Scorpios κάθε βράδυ. | Φωτό: Νίκος Κόκκας
Επιστρέφοντας στο τραπέζι η Μαρία μου λέει τη δική της θεωρία για το διαδικτυακό «Μπαμ» του Scorpios. «Κατά πρώτον, τέτοια μπαρ δεν συνηθίζουν να ανοίγουν λογαριασμούς σε πλατφόρμες τύπου Tiktok, πόσο μάλλον να ανοίγουν τα χαρτιά τους στον κόσμο και να κάνουν βίντεο όπου παρουσιάζουν τον χώρο τους. Συνήθως είναι αρκετά πιο “κλειστά” και συνοικιακά και αρκούνται στην κλασική πελατεία της γειτονιάς που έχουν χτίσει εδώ και χρόνια. Εκτός αυτού, όταν ο κόσμος βλέπει τα ποστ μας, καταλαβαίνει ότι δεν παίρνουμε τον εαυτό μας υπερβολικά σοβαρά. Έχουμε χιούμορ και προσωπικότητα κι ακριβώς αυτό δείχνουμε. Η πλάκα που κάνουμε στα βίντεο είναι ο πραγματικός μας εαυτός. Σχεδόν όλες τις εργαζόμενες τους μαγαζιού τις γνωρίζω χρόνια, έχουμε εργαστεί μαζί για πολλά νυχτοκάματα, έχουμε αναπτύξει σχέσεις φιλίας και μόνη μου τις πήρα τηλέφωνο όταν άνοιξε το μαγαζί, να τους ζητήσω να συνεργαστούμε. Κι εκείνες, με πολύ χαρά, δέχτηκαν. Δε θα μπορούσα να το κάνω χωρίς τις φίλες μου. Μπαίνοντας κάποιος εδώ θα καταλάβει ότι είμαστε όλοι μια παρέα κι αυτό ακριβώς βγαίνει στα βίντεο. Ο κόσμος καταλαβαίνει πότε κάτι είναι αληθινό και εμείς δεν έχουμε τίποτα να κρύψουμε».
Και οι δύο μου λένε ότι πλέον ο κόσμος τις αναγνωρίζει στον δρόμο. «Είναι τρομερό αυτό. Αυτές που ενθουσιάζονται περισσότερο είναι οι νεαρότερες κοπέλες, με σταματούν στο σουπερμάρκετ και μου κάνουν κομπλιμέντα» παραδέχεται η Κλεοπάτρα. «Είναι τόσο γλυκές μαζί μου, δεν μπορώ να το πιστέψω». Της λέω ότι θα μπορούσα να της μιλάω για πάντα, ο τρόπος που επικοινωνεί σε κάνει να θέλεις να συνεχίσεις την κουβέντα μαζί της μέχρι να κλείσει το μαγαζί.
Η Κλεοπάτρα «με το ωραίο χαμόγελο», όπως έγινε γνωστή μετά το viral video. | Φωτό: Νίκος Κόκκας
Μα ποιοι πάνε στον Scorpios;
Ξαναμπαίνοντας μέσα διακρίνω κυρίως νεαρά άτομα κι ειδικά γυναικοπαρέες. Η βραδιά αυτή έχει βαλθεί να μου καταρρίψει όσες προκαταλήψεις είχα για αυτό το μπαρ. Στην αρχή νόμιζα ότι τα κορίτσια που καταφτάνουν σε γκρουπάκια είναι ίσως εργαζόμενες, μέχρι που τις είδα να κάθονται στα τραπέζια και να παραγγέλνουν ποτά. Η Κλεοπάτρα με ενημερώνει ότι αργότερα θα έρθει μια διάσημη δημοσιογράφος που θα κάνει τα γενέθλιά της στο μαγαζί. Όταν την ρώτησα το όνομά της μου είπε γελώντας: «Δε θυμάμαι καθόλου, έρχονται τόσοι γνωστοί εδώ και γίνονται τόσα πάρτι γενεθλίων που πλέον δε συγκρατώ ονόματα».
Είδα επίσης και ζευγάρια να καταφτάνουν στο μαγαζί, πράγμα που σχολίασα στη Μαρία. «Και που είναι το περίεργο;», μου λέει. «Ε δεν ζηλεύουν;» τη ρωτάω, περισσότερο ιντριγκαδόρικα για να δω τι θα μου απαντήσει. «Τι να ζηλέψουν! Αν κάποιος ζηλεύει τις κοπέλες ενός μπαρ, καλύτερα να μη βγει» μου λέει γελώντας. Αργότερα παρατήρησα και μερικά γκέι ζευγάρια να μπαίνουν στον Σκορπιό κρατώντας ο ένας τον άλλον χέρι-χέρι. Το Scorpios Music Bar είναι πραγματικά ένας χώρος για «όλους, όλους, όλους» όπως μου είπε η Μαρία.
Από την αυτοδιάθεση των θηλυκοτήτων στην ετεροκανονικότητα
Όπως θα έχετε παρατηρήσει, δεν έχω αναφέρει ούτε εγώ ούτε οι συνομιλήτριές μου την επίμαχη λέξη που «κολυμπάει» στα κεφάλια όλων μας στο άκουσμα του «Scorpios Music Bar». Ξέρετε, τη λέξη που είναι ο ελέφαντας στον Σκορπιό: κονσομασιόν. Δεν νιώθω άνετα να ετεροπροσδιορίσω έναν χώρο, ο οποίος σε καμία στιγμή δεν μου αναφέρθηκε ως τέτοιος από τα άτομα που εργάζονται εκεί. Άλλες φορές οι πελάτες και οι πελάτισσες πιάνουν κουβέντα με τις κοπέλες του μπαρ κι άλλες αρκούνται στις δικές τους παρέες. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι βρίσκονται πολλές πελάτισσες στο χώρο, είναι ξεκάθαρο ότι το Scorpios έχει στηθεί με γνώμονα το ανδρικό βλέμμα (male gaze). Αυτό δεν είναι κριτική, αλλά γεγονός. Ταΐζει την αντρική φαντασίωση, με τον ίδιο τρόπο που σε αρκετά κλαμπ του κόσμου, οι κοπέλες που δουλεύουν «πόρτα» ή μπαρ, ντύνονται πιο αποκαλυπτικά, ειδικά όταν υπάρχει κάποιο ιβέντ. Ή για να το θέσω διαφορετικά, τέτοια μαγαζιά υπάρχουν χάρη στην εμπορευματοποίηση της θηλυκότητας, η οποία επιτελείται με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Δεν υπάρχει λόγος να στρουθοκαμηλίζουμε περί αυτού.
Σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο όπου το ανδρικό βλέμμα έχει θέσει τους όρους του παιχνιδιού, μια γυναίκα που παίζει με αυτούς τους όρους, διατηρεί την αυτοδιάθεσή της και το δικαίωμα της επιλογής. | Φωτο: Νίκος Κόκκας
Σε έναν τέτοιο χώρο, οι πολιτισμικές αντιλήψεις περί θελκτικότητας και θηλυκότητας χρησιμοποιούνται με τέτοιον τρόπο, έτσι ώστε να επιτύχουν το κέρδος και άρα την επιτυχία του μαγαζιού. Σε έναν τέτοιο τόπο, η σεξουαλικότητα και η θελκτικότητα κατασκευάζονται και επιτελούνται σαν δρώμενα και πάνω σε αυτήν την έμφυλη επιτέλεση βασίζεται όλη η οικονομική επιτυχία της επιχείρησης. Αυτήν την κατασκευή της θηλυκότητας μπορούμε να τη δούμε ποικιλοτρόπως. Από τη μία, μπορεί κάποιος να πει ότι σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο όπου το ανδρικό βλέμμα έχει θέσει τους όρους του παιχνιδιού, μια γυναίκα που παίζει με αυτούς τους όρους, διατηρεί την αυτοδιάθεσή της και το δικαίωμα της επιλογής. Από την άλλη, κάποιος μπορεί το ίδιο εύλογα να πει ότι τέτοια περιβάλλοντα διαιωνίζουν τις συχνά προβληματικές ιδέες περί ετεροκανονικότητας, θηλυκότητας, αρρενωπότητας, κλπ. Μπορεί να συμβαίνουν και τα δύο ταυτόχρονα, χωρίς η ευθύνη να πέφτει στις γυναίκες του μπαρ. Αλλά αυτή είναι μια μεγάλη κουβέντα κι εγώ είχα πιει μόλις ένα τζιν τόνικ.
Φωτό: Νίκος Κόκκας
Μετά τις 12 τα μεγάλα φώτα σβήνουν και ανάβει ένα φούξια φως, το οποίο λούζει κάθε πτυχή του χώρου. Η μουσική δυναμώνει κι από εκεί που δεν μπορούσες να διακρίνεις τι παίζει, πλέον ακούς ξεκάθαρα ελληνική ποπ και ελαφρολαϊκά. Μουσικό highlight της βραδιάς: μια παρέα φοιτητών, αγόρια και κορίτσια, κάθονται απέναντι από τον ντιτζέι σ’ ένα τραπεζάκι ακριβώς έξω από το μπάνιο. Είναι οι μόνοι θαμώνες που χορεύουν, χωρίς να τους νοιάζει τίποτα. Ο ντιτζέι εκτιμά τον ενθουσιασμό τους και τους λέει «Ακούστε τώρα αυτό. Ακούστε τι έφτιαξα» και βάζει ένα δικό του ρεμίξ Rihanna-Αναστασία. Σατανικό! Η παρέα έχει κατενθουσιαστεί.
Τον ντιτζέι του μαγαζίου μην περιμένετε να τον βρείτε σε κάποιο booth. Είναι σχεδόν κρυμμένος πίσω από το μπαρ, επιλέγοντας ελληνικά τραγούδια και δικά του mashups. | Φωτό: Νίκος Κόκκας
Η κούραση της ημέρας έχει αρχίσει να με χτυπά, όσο ο κόσμος γεμίζει κάθε εκατοστό του μαγαζιού. Θέλω κολασμένα να δω ποια είναι η επώνυμη που ήρθε να γιορτάσει τα γενέθλιά της, αλλά πλέον η πολυκοσμία δεν μου επιτρέπει ελεύθερη κίνηση του κεφαλιού. Πασχίζοντας να βγω από το μπαρ, το τελευταίο τραγούδι που ακούω είναι το ρεμίξ του «Scorpios Music Bar». Το πιο ταιριαστό ξεπροβόδισμα. Αποχαιρετώ τη Μαρία, την Κλεοπάτρα, τον πορτιέρη και ανοίγοντας τη γυάλινη πόρτα, αφήνω τα τελευταία «Παμ! Παμ! Παμ!» του τραγουδιού πίσω μου. Το μαγαζί έχει καλή ηχομόνωση, οπότε κλείνοντας την πόρτα, ο πολυαισθητηριακός κόσμος του Scorpios ξαφνικά εξαφανίζεται μέσα στη νύχτα. Οι απορίες μου είχαν λυθεί. Η περιέργειά μου χόρτασε. Το πέπλο του μυστηρίου είχε πέσει. Παμ!
